Wat waterschaarste voor Asséta betekent
Waterschaarste komt alsmaar meer voor. Ook op het land van Asséta Bagnan, een Burkinese boerin die actief is in de rijstsector en versterkt wordt door Trias.
Wat als het stopt met regenen? Niet alleen België wordt de laatste jaren steeds vaker geconfronteerd met waterschaarste. In heel wat Afrikaanse landen zoals Burkina Faso zijn lange periodes van droogte afgewisseld met extreme regenval ondertussen de norm. We gingen erover in gesprek met Asséta Bagnan, een Burkinese boerin die actief is in de rijstsector en versterkt wordt door Trias.
Asséta is ondanks haar 26 jaar al lang geen groentje meer in de rijstsector. Sinds 2016 verbouwt ze een rijstveld van een halve hectare en is ze lid van rijstcoöperatie UPPRS. En daar is Asséta erg trots op, want voor veel Burkinese vrouwen is het moeilijk om eigen landbouwgrond te krijgen en een economische activiteit op te starten. Maar dankzij het lobbywerk van UPPRS werd ze toch eigenaar van een stuk grond. Daarnaast klom ze de afgelopen jaren snel op binnen de organisatie en schopte ze het ondertussen tot vicevoorzitter.
Wat merken jullie in Burkina Faso van de klimaatverandering?
“De voorbije twintig jaar heeft ons land al zwaar te lijden gehad onder de negatieve gevolgen van de opwarming van de aarde. De belangrijkst effecten daarvan zijn grote droogte door onvoldoende regenval, hittegolven, intense stofwolken en ook overstromingen door periodes van uitzonderlijk zware regen. Sinds 1975 steeg de temperatuur bovendien al met 0.6°C en er wordt verwacht dat die in de toekomst nog veel meer zal stijgen.”
Welke invloed heeft die enorme droogte op de doorsnee Burkinees?
“In een land als het onze waar de overgrote meerderheid van de bevolking actief is in de landbouw, zijn periodes van grote droogte of intense regenval uiteraard catastrofaal. Zeker omdat we in Burkina Faso bijna uitsluitend graangewassen verbouwen waar veel water voor nodig is. Naast een daling van de landbouwopbrengsten zien we ook dat watervoorraden krimpen, de veestapel slinkt en de bosbouw stagneert. Dat leidt vervolgens tot een daling van inkomens, hongersnood, migratie en conflicten tussen boeren en herders over water. Vooral meer kwetsbare groepen op het platteland zoals jongeren, vrouwen en kleine landbouwers betalen hiervoor een hoge prijs. En dat door schooluitval of de zware taak om water te gaan halen.”
Je bent zelf actief in de rijstsector. Welke invloed heeft de klimaatopwarming op jouw eigen productie?
“Ook om rijst te telen is water heel belangrijk. En het probleem is dat er in Burkina Faso maar een beperkt aantal waterreservoirs bestaan waarmee je aan irrigatie kan doen. Daardoor zijn de meeste landbouwers zoals ik aangewezen op regenwater. En zo liggen onze opbrengsten beduidend lager dan als we wel gewoon toegang zouden hebben tot een waterbron. Zelf zou ik bijvoorbeeld graag mijn rijstproductie verdubbelen, maar door het gebrek aan water lukt dat momenteel gewoon niet. En dat zorgt er vervolgens weer voor dat ik minder geld heb om mijn gezin te onderhouden.”
Hoe slaag je erin om het hoofd koel te houden en om te gaan met die extreem droge landbouwgrond?
“Op sommige dagen is dat niet makkelijk (lacht). Zelf kreeg ik gelukkig al de kans om een aantal opleidingen te volgen om beter met die droogte om te leren gaan. Zo weet ik nu dat ik een ander soort zaden kan gebruiken, moet inzetten op duurzame productietechnieken en best kies voor organische mest waardoor de bodem vruchtbaarder wordt en beter het vocht vasthoudt.”
Wat kunnen de overheid of organisaties als Trias doen om die situatie voor landbouwers nog te verbeteren?
“In de eerste plaats moeten er meer nieuwe dammen gebouwd worden en moet men de bestaande dammen beter beschermen en herstellen. Daarnaast is het belangrijk dat er wordt ingezet op nieuwe irrigatiesystemen en de verbetering ervan. Ook moeten meer landbouwers gesensibiliseerd worden over het bestaan van landbouwtechnieken waarmee je juist water kan besparen zoals ik nu doe. Voor al deze zaken is het voorbestaan van coöperaties zoals UPPRS ontzettend belangrijk.
Waarom zijn coöperaties als UPPRS dan zo belangrijk?
“Voor kleinschalige landbouwers als ik zijn dit soort organisaties van levensbelang. Ze verenigen boeren en boerinnen waardoor onze stem luider klinkt en ze in onze naam kunnen lobbyen bij de overheid. Om nieuwe dammen te bouwen in de strijd tegen de droogte bijvoorbeeld. In mijn provincie alleen vertegenwoordigt UPPRS 4.500 rijstelers, in het hele land gaat dat zelfs om 22.000 producenten. Daarnaast kunnen landbouwers bij hen aankloppen voor advies, ondersteuning bij het krijgen van een lening of voor het volgen van een opleiding. En UPPRS helpt ons ook bij het onderhandelen van een goede prijs voor onze producten.”
Op welke manier word jij versterkt door Trias?
“Trias ondersteunt mijn coöperatie UPPRS vooral met bedrijfsadvies en opleidingen. En als lid van UPPRS pluk ik hier uiteraard ook zelf de vruchten van. Zonder Trias was ik bijvoorbeeld nooit overgestapt op de rendabele en milieuvriendelijke technieken die ik nu gebruik. Daarnaast kreeg ik ook al een paar keer de kans om opleidingen te volgen waardoor ik mijn organisatorische vaardigheden kon aanscherpen. Ik hoop in de toekomst dit nog vaker te doen zodat ik kan uitgroeien tot een ervaren onderneemster die andere Burkinese vrouwen inspireert om zelf iets op te starten.
